HOA PĂNG-XÊ

HOA PĂNG-XÊ

Tên khoa học: Viola tricolor
Họ: Violaceae (họ hoa tím)

Tên tiếng Anh : Pansy

Tên tiếng Pháp : Pensée
Tên tiếng Việt: hoa păng-xê, hoa cánh bướm, hoa tương tư.

Thông điệp: sự thanh thản của tình yêu, nhớ về em; người đã chiếm giữ mọi ý nghĩ của tôi.




Hoa păng xê có nguồn gốc từ miền Bắc châu Âu. Cây hoa pansy là cây thân thảo 1 – 2 năm, cao khoảng 30 cm, gồm nhiều phân nhánh. Lá mọc dưới thân không có cuống, phiến lá có hình tim hơi tròn; lá mọc trên thân có hình mác rộng, vành lá có răng cưa; lá kèm to, có rãnh nứt như lông vũ.

Hoa păng xê đơn lẻ mọc trên cuống hoa, hoa to, cánh hoa hơi tròn, hoa có các màu tím, lam, vàng và trắng.

Quả hạch hình tròn, hạt có hình trứng. Thường nở hoa vào tháng 4 -7, ra quả vào tháng 5 – 8.

Cây hoa păng xê ưa thích khí hậu mát và ẩm, thích ánh nắng và nơi thoáng gió.

Hoa Bướm, có lẽ vì cánh hoa nhiều màu sắc, mỏng mượt như nhung và có hình dạng như con bướm đang đậu trên cành. Tên Păng-xê có nguồn gốc từ "Pensée" trong tiếng Pháp (sự tơ tưởng, nhớ nhung). Chữ "tricolor" trong tên Latin Violatricolor là "ba màu" và Viola do hoa thuộc họ hoa tím Violet.  Tuy số lượng ba màu ở mỗi hoa không bao giờ thay đổi và đã trở thành đặc trưng của hoa Pensée, nhưng ba màu này được "tổ hợp ngẫu nhiên" từ các màu tím, đen, đỏ, vàng, xanh, trắng, cam để tạo nên nhiều giống hoa Pensée với những màu sắc lạ, rất hấp dẫn.

Người đời đã yêu mến tặng cho loài hoa này nhiều biệt danh khác nhau, mà quen thuộc nhất có lẽ là "Heartsease", bởi vì người ta tin rằng những cánh hoa hình trái tim này có phép màu tình yêu kỳ diệu, có thể chữa lành những trái tim tan vỡ, an ủi những nỗi đau tình yêu, và nhất là, nếu bạn luôn giữ chúng bên mình thì bạn sẽ chắc chắn nhận được tình yêu của người mình yêu. Pansy là một thành phần trong "Bùa Yêu" của người Celt (ở Anh). Chính Shakespeare cũng đã đưa ý tưởng này vào trong vở kịch nổi tiếng "Giấc Mộng Đêm Hè" - với vài giọt nước cốt hoa Pansy nhỏ lên mắt khi say ngủ, Titania đã yêu "sinh vật đầu tiên mà nàng nhìn thấy".

Păng-xê là một bông hoa Tình Yêu làm người ta liên tưởng đến thánh Valentine. Từ lâu, bông hoa đã được những người đang yêu trao gửi cho nhau như lời nhắn nhủ thương nhớ "Thinking of You". Tuy nhiên, theo dân gian, người ta cho rằng không nên hái đóa hoa Păng-xê khi trên nó có đọng giọt sương, bởi vì như thế có thể gây nên cái chết của người yêu và rất nhiều nước mắt sẽ phải tuôn rơi... 

Trong y học

Cây Păng-xê (cả cây và hoa) được xem là một vị thuốc tại Châu Âu và được ghi chính thức trong Ph.Eur (Chế dược thư của Âu châu) dưới tên Violae herba cum flore.

Trong Y- dược dân gian :

· Păng-xê được cho là có đặc tính xoa dịu, tẩy sạch và chống sưng, dùng rất công hiệu để trị những bệnh ngoài da như eczema, psoriasis và mụn trứng cá. Cây thưởng dùng trong các trường hợp lở chóc nơi đầu và lở ngứa của trẻ sơ sinh.

· Hoa có chứa những chất nhày, giúp xoa dịu các cơn ho, khò khè do xuyễn.

· Hoa cũng giúp chống sưng trong các trường hợp thấp khớp và gout, giúp hạ huyết áp và cholesterol.

· Hoa còn có tác dụng lọc máu, nhuận tràng.

Theo một nghiên cứu tại Khoa Dược liệu, ĐH Uppsala, Trung Tâm Y Sinh học, Uppsala (Thụy Điển) thì một số cyclotides chiết từ hoa Păng-xê, được đặt tên là Vitri A, Vitri A varv A và Vitri varv E… có hoạt tính gây độc, diệt được các tế bào ung thư khi thử trên các dòng tế bào ung thư nơi người U-937 GTB (lymphoma) và RPMI-8226/s (myeloma). Liều IC50 của Vitri A là 0.6 microM (Journal of Natural Products Số 67-2004).


CHUYỆN CỦA HOA

Theo truyền thuyết, Pensée là tên một sứ thần có tư duy sâu sắc và có cách ứng xử tế nhị .... Ngày nay, người đàn ông nào tặng hoa Pensée cho một phụ nữ là có ý khẳng định tình cảm và hi vọng của mình. Còn người phụ nữ nào nhận hoa Pensée thì điều cô ấy muốn nói là: "Tôi đang trong sự mong chờ về một điều gì đó

Giải thích về màu sắc của hoa, thì có truyền thuyết cho rằng Păng-xê vốn dĩ là một bông hoa màu trắng, và mũi tên của Thần Tình Ái Cupid đã bắn vào hoa và tạo cho hoa có nhiều màu sắc rực rỡ.

Theo một truyền thuyết của Đức, ngày xưa Pansy có mùi hương thơm ngào ngạt. Người ta kéo nhau đi từ hàng dặm xa đến chỉ để được ngửi mùi hương đó. Nhưng chính vì vậy mà lớp cỏ xung quanh bị giẫm nát, tàn phá. Pansy cầu xin Chúa giúp đỡ những ngọn cỏ mong manh đó. Thế là, từ đó, Chúa lấy đi hương thơm của Pansy, nhưng bù lại cho nó một vẻ đẹp tuyệt vời.

Tại miền quê Nước Pháp, Păng-xê được gọi là hoa của Chúa Ba ngôi (Trinity herb). Có người giải thích rằng do ở mỗi hoa mang đủ 3 màu là biểu tượng cho Ba Ngôi của Thiên Chúa, nhưng cũng có truyền thuyết khác kể rằng: Ngày xưa nàng Hoa Pensée có mùi thơm ngọt ngào hơn là người chị, nàng Violette, và vẻ đẹp nhiều màu của hoa cũng hơn hẳn màu tím hơi u buồn vủa nàng Violette nên hoa được quá nhiều người ưa thích, hái thật sớm trước khi kịp nở. Nàng Pensée buồn cho số phận nên đã xin Chúa Ba ngôi thương xót, nàng xin được mất đi mùi thơm để ít bị người quấy rầy. Và Chúa đã chấp nhận lời cầu, nên hoa được gọi là hoa của Chúa Ba ngôi.

     

Theo một truyền thuyết, hoa Păng- xê là hiện thân của những người hầu cận tò mò thích nghe trộm và ngắm trộm qua khe cửa của Hoàng đế Neron (Pháp). Ở Pháp và ở Anh, loài hoa này được gọi là hoa kỷ niệm. Chừng nào người nhận hoa còn giữ gìn trong tráp hoặc hộp, hoặc giữa những trang sách thì lúc đó giữa hai người vẫn còn tình yêu và sự chung thuỷ. Ở tất cả các dân tộc trên thế giới, loài hoa này tượng trưng cho thiên nhiên sống động và mùa xuân.

Ở Nga, hoa Păng- xê còn có tên khác là "Anhichina". Chuyện thần thoại của người Nga kế về một người con gái xinh đẹp tuyệt trần, có tên là "Anhiuta", do hoàn cảnh bắt buộc phải chia tay với người mình yêu. Cha mẹ của người con trai bắt anh ta phải cưới một cô vợ xuất thân từ gia đình giàu có và quyền quý. Vào ngày cưới của họ, Anhiuta đã tự tử vì tình. Sau khi nàng chết, trên trái đất mọc đầy một loài hoa có màu trắng, đỏ… pha chút màu đậm ở giữa bông trông xinh xắn.Từ đó người ta thường lấy loài hoa này để tưởng nhớ đến đôi mắt và tình yêu của nàng Anhiuta.

Còn có rất nhiều huyền thoại về xuất xứ của loài hoa này. Theo chuyện cổ tích của dân thành Rom thì loài hoa này được nhắc đến trong một truyền thuyết gắn với hoa của Mộc tinh. Vào một ngày đẹp trời nữ hoàng Kim Tinh quyết định tắm mát. Nàng chọn một hang động hẻo lánh và ẩn khuất để không ai nhìn thấy và tắm rất lâu ở đó với vẻ say sưa thích thú. Bỗng nhiên nàng nghe thấy tiếng xào xạc. Nàng quay lại và nhìn thấy một vài tử thần đang nhìn trộm nàng. Nàng tức giận và quyết định trừng phạt những kẻ tò mò. Nàng khẩn cầu Mộc Tinh ban cho họ cái chết. Nhưng Mộc Tinh không muốn trừng phạt họ nặng nề như thế nên đã biến họ thành loài hoa mà trên cánh hoa thể hiện sự tò mò và ngạc nhiên.

Tất cả những người yêu nhau trong mọi thời đại đều đặc biệt ưa chuộng hoa Păng- xê và coi nó là tượng trưng cho lòng chung thuỷ và tình yêu. Vào ngày Valentin 14/2 hàng năm, mà ta vẫn quen gọi là ngày Tình Yêu, loài hoa Păng- xê thường được những người đang yêu dành tặng cho nhau . Chỉ cần tặng một bông Păng- xê mà không cần nói bất cứ một lời nào cũng đã là sự thú nhận tình yêu. Phong tục này đặc biệt thịnh hành ở Anh.

                           

Ngày xưa có một cặp tình nhân trẻ, rất đẹp đôi và lãng mạn. Chiều chiều họ đi dạo bên triền núi và chàng trai trẻ bao giờ cũng hái những đóa hoa dại như những cánh bướm tươi tắn để tặng người yêu. Họ yêu nhau tha thiết đến mức tưởng như không gì có thể chia lìa.

Cho đến một ngày, mùa đông lạnh giá đã cướp đi hầu như tất cả những đóa hoa xinh đẹp. Chàng trai tìm kiếm khắp đó đây nhưng chỉ còn những đóa hoa bên bờ vực thẳm là còn sót lại. Chẳng quản hiểm nguy, chàng vươn cánh tay về phía những đóa hoa dại cuối cùng và cố gắng hái những đóa hoa đẹp nhất.

Nào ngờ gờ đá dưới chân chàng bỗng lở ra và chàng chỉ kịp bám tay vào một mỏm đá nhọn chìa ra bên bờ vực. Trong tình thế hiểm nguy ấy chàng trai vẫn không rời bỏ những đóa hoa dại xinh đẹp kia. Một tay nắm chặt mỏm đá chông chênh, tay kia vươn về phía người yêu, chàng cố gắng đặt vào tay nàng những đóa hoa cuối cùng. Chàng chỉ kịp nói “Penses à moi!” (Hãy nghĩ đến anh!) rồi rơi xuống vực thẳm đen ngòm.

Cô gái trẻ héo hon trong niềm luyến tiếc, nhớ nhung và tuyệt vọng. Nàng mang loài hoa dại ấy về trồng trong vườn và đặt cho chúng cái tên Păng Sê. Từ đó loài hoa này trở thành biểu tượng của tình yêu và nỗi nhớ. 

THƠ VỂ HOA 

I Love You

Gửi tặng em hoa Păng-xê tươi trẻ

Vàng như ánh dương, tím tựa trời đêm

Kỷ niệm ùa về khúc hát dịu êm

Bằng ánh sáng rõ ràng và dào dạt

Những giấc mơ hoang những ngày tẻ nhạt

Tiếc núi vô bờ hoài niệm khôn nguôi

Với Păng-xê xin được nói cùng người

Hoa thanh thản một trái tim thi sĩ

Hoa khơi gợi một hướng về suy nghĩ

Hãy nhận và trao yêu quý ngọt ngào

                               ( Theo sarah Dowdney )

Sự thanh thản của trái tim

Ta nâng trí tưởng đi tìm tên hoa

Bao nhiêu câu chuyện chia xa

Thành tên của nỗi buồn và tình yêu.

                      ( Theo Mary Howit )