HOA MẪU ĐƠN (BÔNG TRANG)

HOA MẪU ĐƠN

Tên khoa học: Ixora coccinea.

Họ: Thiên thảo (Rubiaceae)

Tên tiếng Việt: Mẫu đơn đỏ, bông trang, long thuyền hoa, nam mẫu đơn

Tên tiếng Anh: Ixora, West Indian Jasmine, jungle flame

Tên tiếng Pháp: fleurs d'ixora

Thông điệp: Hoa bị lãng quên

Album:https://www.facebook.com/media/set/?set=a.377875975735746.1073741848.244315789091766&type=3

Hoa thường mọc tự nhiên ở những vùng đồi núi. Ở một số nước Đông Nam Á, như Thái Lan.

Cây nhỏ, thân cành nhẵn, cao 0, 6 - 2 m. Lá mọc đối, gần như không cuống, phiến lá láng, hình bầu dục, hai đầu nhọn, dài 5 - 10cm, rộng 3 – 5 cm. Hoa nhỏ, dài, màu đỏ, mọc thành chùm xim ở đầu cành. Quả màu đỏ tím, cao 5 - 6 mm, rộng 6 – 7 mm. Mỗi ô có một hạt, cao 4 – 5 mm, rộng 3 – 4 mm, phía lưng phồng lên, còn phía bụng thì hõm vào.

Bông trang gần như không có mùi hương, chỉ những lãng tử của đồi núi mới có thể ngửi được mùi hương thoang thoảng của bông trang khi vừa mới kịp hé nở trong buổi sáng ban mai mà thôi, vì đến trưa, cái nắng gắt gao của mặt trời đã làm bay mất hương thơm hiếm hoi ấy, đổi lại vị ngọt của bông trang dồn xuống cái túi hình trụ (phần thân dưới của hoa), nên trong cái túi hoa nhỏ xíu ấy, mỗi cái có một giọt mật đọng lại. 

Công dụng: Cây được trồng làm cây cảnh hoặc làm thuốc. Rễ đơn đỏ được nhân dân dùng làm thuốc lợi tiểu, dùng trong trường hợp đái đục. Ngoài ra, còn dùng chữa cảm sốt, đau nhức và chữa lỵ. Hoa cũng được dùng để chữa lỵ. Dùng làm thuốc thì cây hoa trắng hoặc vàng hay đỏ, có tác dụng ngang nhau.

CHUYỆN CỦA HOA

Ngày xưa... ở một làng miền núi có một bà mẹ. Bà mẹ sinh được mười người con trai. Làng của mẹ bị giặc chiếm đóng. Người cha của mười anh con trai bị giặc giết ngay từ ngày đầu tiên, khi chúng tiến vào làng. Mười người con trai của bà vào đội quân chống giặc ở trong núi. Người con trai cả là chủ tướng của đội quân. Đội quân nay đã làm cho bọn giặc thất điên bát đảo. Đã nhiều lần giặc mở những trận càn quét mà không sao tiêu diệt được đội quân của cái làng bé nhỏ ấy

Tên tướng giặc sai quân bắt bà mẹ đến, hắn bảo:

- Này mụ già, mụ hãy khuyên các con mụ trở về. Ta sẽ cho con mụ làm tướng. Bằng không, ta sẽ giết mụ.

Bà mẹ nhìn thẳng vào mắt tên tướng giặc, nói lớn:

- Hỡi quân độc ác! Hẳn nhà ngươi cũng có một bà mẹ. Mẹ ngươi chắc không bao giờ dạy người phản bội lại quê hương. Là một người chân chính, ta cũng không thể dạy các con ta phản bội lại quê nhà.

Bọn giặc trói mẹ trên một ngọn đồi rồi cho quân mai phục hòng bắt được những người con của mẹ đến cứu. Chúng bảo bà mẹ hãy đứng dậy mà gọi con, chúng sẽ tha. Tiếng người mẹ:

- Hỡi các con của mẹ! Hỡi những người con của quê hương. Ta nhân danh người mẹ, ra lệnh cho các con không được vì ta mà phản bội quê hương.

Mệnh lệnh của người mẹ là mệnh lệnh trái tim, mệnh lệnh của tình yêu vĩ đại. Mệnh lệnh đó lan khắp núi rừng. Bọn giặc run sợ. Những người con của mẹ thì thêm sức mạnh chiến đấu. Giặc bịt miệng bà mẹ. Chúng đổ nhựa thông và nhựa trám lên đầu bà và châm lửa đốt. Ngọn lửa cháy sáng cả một vùng...

Khi bọn giặc đi rồi, dân làng lên đồi tìm chỗ bà mẹ bị hành hình, người ta thấy trái tim của người mẹ vẫn nguyên vẹn và nóng bỏng. Dân làng chôn mẹ ngay trên đỉnh đồi. Đêm đêm, từ ngôi mộ, trái tim mẹ vẫn phát sáng cả một vùng trời.

Mùa xuân đến. Từ ngôi mộ, trái tim ấy mọc lên một cái cây. Cây ra hoa. Bông hoa đỏ chót hình ngọn lửa bốc lên từ trái tim người mẹ. Và cũng từ ngày ấy có một loại hoa mang tên Mẫu Đơn. Cây hoa tượng trưng cho người mẹ đã chiến đấu bằng một trái tim.

Bông trang đỏ tượng trung cho những ngọn lửa trên trái tim người mẹ

THƠ VỀ HOA

Bông trang cúng Mẹ(Nhân ngày Vu Lan năm 1994)

Ngày rằm con hái bông trang
Đem vào cúng Phật với ngàn nhớ thương
Trăm hoa – hương tỏa khắp vườn
Bông trang – mẹ bảo – dễ thương nhất mà!

Vẫn màu thắm đỏ đậm đà
Nguyên sơ sức sống từ hoa tuyệt vời
Mẹ bảo – màu trắng đơn côi
Để dành cúng mẹ – khi đời khuyết đi

Con nghe như tiếng thầm thì
Vào vườn chân ngỡ bước đi không đành
Những bông trang trắng lặng im
Trắng trong trời – đất nỗi niềm mênh mang

Hương thơm tỏa dịu không gian
Nâng niu con hái nhẹ nhàng một bông
Hương hồn mẹ ở xa xăm
Xin về chứng giám tấm lòng bông trang

08/1994
Phan Thị Nguyệt Hồng

(nguồn: tập thơ “Dâng Mẹ lòng con”)